تفاوت های نسخه سبعینیه و نسخه عبری عبارتند از:
در نسخه ی سبعینیّه، هفت کتاب وجود دارد که متن عبری آنها در دست نیست و این کتاب ها در نسخه ی عبری وجود ندارند. این کتاب ها عبارت اند از: «طوبیت، یهودیت، حکمت سلیمان، حکمت یَشُوع بن سیراخ، باروک، کتاب اول مکابیان، کتاب دوم مکابیان«.
برخی از کتاب هایی که در هر دو نسخه وجود دارند، در نسخه ی سبعینیّه دارای بخش های اضافه تری می باشد.
نسخه ی سبعینیّه در ترتیب کتاب ها و تقسیم بندی آنها با نسخه ی عبری تفاوت دارد.
در دو قرن قبل از پیدایش مسیحیت و یک قرن پس از آن، بسیاری از یهودیان و نیز بعداً مسیحیان، از این نسخه استفاده می کردند، تا اینکه در حدود سال 100 م. سران یهودی شورایی تشکیل دادند و بر رسمیت 39 کتاب – که در متن عبری وجود داشتند – رأی دادند و کتاب های هفتگانه موجود در ترجمه ی سبعینیّه را غیر قانونی اعلام کردند(1).
امّا مسیحیان، این نسخه را معتبر دانسته، به استفاده از آن ادامه دادند تا اینکه پروتستان های(2) در قرن شانزدهم میلادی به متن عبری بازگشتند و این هفت کتاب را غیر رسمی اعلام کردند(3).
بنابراین، یهودیان و پروتستان های مسیحی متن عبری را قانونی می دانند و تعداد کتاب های عهد قدیم را 39 عدد می دانند و دو فرقه ی مسیحی کاتولیک(4) و ارتدوکس(5) نسخه ی سبعینیّه را معتبر دانسته و تعداد کتاب های عهد قدیم را 46 عدد می دانند.
پروتستان ها به هفت کتاب اضافی در نسخه ی سبعینیّه «اپوکریفا«(6) به معنای «مخفی و پوشیده» می گویند، و کاتولیک ها و ارتدوکس ها از آنها به عنوان «قانون ثانوی«(7) یاد می کنند که به معنای اعتبار درجه دوم آن است. (8).
در اینجا به برخی از علل مردود بودن نوشته های اپوکریفایی از نظر پروتستان ها اشاره می شود:
در این نوشته ها اشتباهات تاریخی و جغرافیایی فراوانی وجود دارد.
این نوشته ها در بین یهودیان عبری که قبل از پیدایش مسیحیت وجود داشته اند، اعتباری نداشته است.
در این نوشته ها اصولی تعلیم داده می شود که مورد قبول پروتستان ها نمی باشد مثل: دعا برای مردگان، شفاعت مقدسان، اعتقاد به برزخ و…. (9).
غیر از کتاب های قانونی و اپوکریفایی عهد قدیم، مجموعه ی دیگری از نوشته ها موجودند که با عهد قدیم مرتبط اند. این مجموعه «سودا پیگرافا«(10) یا «مجعول العنوان» خوانده می شوند. این کتاب ها را هیچیک از یهودیان و مسیحیان قانونی نمی دانند؛ چرا که این کتاب ها در هیچ یک از نسخه های قدیمی موجود نیستند. در مورد تعداد کتاب های سودا پیگرافایی اختلاف نظر است، بعضی آنها را 65 عدد و برخی دیگر 52 عدد دانسته اند. (11).
لازم به ذکر است که مسیحیان کتاب تلمود(12) را قبول ندارند و آن را ساخته ی دست دانشمندان یهود می دانند.
کتاب های اپوکریفا به شرح زیر است:
1. طوبیت – این کتاب داستان زندگی شخصی به نام طوبیت است که در زمان حرکت به بابل سرکردگی اسرای یهودی را برعهده داشت و خود را وقف خدمت آنها کرد.
2. یهودیت – این کتاب داستان زنی یهودی است که با نیرنگ، فرمانده ی سپاه دشمن را کشت و قوم را نجات داد.
3. کتاب حکمت سلیمان – منش و سلوک ابرار و کفّار و تمجید حکمت را بیان می دارد.
4. حکمت یشوع – بر یگانگی خدا، عالم ابدی و مقدس بودن رحمت خدا تأکید می کند.
5. باروک – این کتاب شرح حوادثی که هنگام تخریب معبد رخ داده را می دهد.
6. اول مکابیان – مکابی لقب فردی است که سلوکیان را شکست می دهد و خود سلسله ی مکابیان را تأسیس می کند. بعد از او برادرش یوناتان و سپس برادر دیگرش شمعون پادشاه می شود و شمعون با حیله به قتل می رسد.
7. دوم مکابیان – این کتاب، نامه به یهودیان اورشلیم است و جشن افتتاح معبد و مبارزه با تفکر پوچ گرایی یهود توسط یهودیان مکابی از مطالب آن است.
8. اضافات استر – این کتاب ادامه ی داستان استر را بیان می دارد.
9. اضافات مزامیر – این کتاب چند باب نسبت به مزامیر اضافه دارد.
1) توماس میشل، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، ص 25.
2) pratestant واژه ای فرانسوی که به زبان لاتین آمده و به معنای «معترض» است.
3) کلیسای کاتولیک در مقابل پروتستان ها در شورای «ترنت» (trent) در سال 1546م. همه ی کتاب های موجود در نسخه سبعینیّه به استثنای سه کتاب را قانونی شمرد. (ر.ک: کتب اپوکریفایی عهد قدیم، عبدالرحیم سلیمانی اردستانی و نیز ر.ک: فصلنامه هفت آسمان، شماره 5، ص 91(.
4) Catholic: در زبان یونانی به معنای «جامع» است.
5) Orthodox: در زبان یونانی به معنای «راست کیش» است.
6) Apocrypha.
7) Deuterocanonecal. آنها به کتاب های موجود در نسخه عبری عنوان قانون اولی با)protocanoni) دادند.
8) لازم به ذکر است که نسخه هایی از کتاب مقدس که دارای اپوکریفاست، هم از نظر تعداد کتب و هم از نظر ترتیب، با یکدیگر اختلاف دارند و تا 18 کتاب شمرده شده اند، اسامی آنها علاوه بر هفت کتاب مذکور عبارتند از: اضافات استر، غزل سه جوان (مناجات عزریا(، قصه سوسنه، قصه بعل واژه ها، سوم مکابیان، چهارم مکابیان، اول عزرا، دوم عزرا، دعای مشی و اضافات مذامیر.
9) سارو خاچیکی،کتاب مقدس را بهتر بشناسیم، ص 33؛ محمدرضا زیبایی نژاد، درآمدی بر تاریخ و کلام مسیحیت، ص 72.
10) »pseudepigrapha» کلمه یونانی از «pseuepigraphos» است که به معنای «غلط اسناد داده شده و دارای اشتباه» می باشد. (pseudo به معنای خطا و اشتباه وepigraphin به معنای اسناد دادن است(.
11) کتب اپوکریفایی عهد قدیم، عبدالرحیم سلیمانی اردستانی؛ فصلنامه هفت آسمان، شماره پنجم، ص 92 و 114.
12) تلمود: خاخام های یهودی، طی سال ها تفسیرهای خودسرانه و گوناگونی بر تورات نوشته اند. خاخام یوخاس در سال1500 م. آنها را به ضمیمه ی چند کتاب دیگر (نوشته ی سال های 230 و 500 م.) به نام تلمود (یعنی تعلیم دیانت وآداب یهود(، جمع آوری و منتشر کرد. با وجود تورات، تعالیم تلمود نزد یهود بیش از تورات تقدیس می گردد، امّا مسیحیان نه تنها تلمود را نمی پذیرند، بلکه به شدّت با آن مخالفت می ورزند. سطور زیر از متن تلمود است: »… خداوند، از اینکه یهود را به چنین حالی گذاشته، سخت پشیمان است و هر روز لطمه به صورت خود می زند و زار زار گریه می کند. گاهی از چشمانش دو قطره اشک به دریا می چکد…. ارواح یهود، از ارواح دیگران افضل است؛ زیرا ارواح یهود جزء خداوند است!… نطفه غیر یهودی، مثل نطفه بقیه حیوانات است…. بهشت مخصوص یهود است و هیچ کس به جز آنها داخل آن نمی شوند، ولی جهنم جایگاه مسیحیان و مسلمانان است…. بر یهود لازم است که املاک دیگران را خریداری کند تا آنها صاحب ملک نباشند و همیشه سلطه اقتصادی برای یهود باشد…. کشتن مسیحی از واجبات مذهبی ما است و پیمان بستن با او، یهودی را ملزم به ادا نمی کند….یسوع ناصری (حضرت مسیح علیه السلام) که ادعای پیامبری کرده و نصاری (مسیحیان) گولش را خوردند، با مادرش مریم که او را از مردی به نام باندار به زنا آورده بود، در آتش جهنم می سوزند…. سلام کردن بر کفّار (غیر یهودیان) اشکال ندارد، به شرط آنکه سراً او را مسخره کرده باشد. …تعدّی کردن به ناموس غیر یهودی مانعی ندارد؛ زیرا کفّار مثل حیوانات هستند و حیوانات را زناشویی نیست…. ملّت برگزیده ی خداوند ماییم و لذا [خداوند] برای ما حیوانات انسان نمایی خلق کرده است؛ زیرا خدا می دانست که ما احتیاج به دو قسم حیوان داریم: یکی حیوانات بیشعور و غیرناطقه مانند بهائم و دیگری حیوانات ناطقه و باشعور مانند مسیحیان و مسلمانان و بوداییان.